el haya vel iman ne demek?
El-Hayâ Vel-İman
El-Hayâ ve el-İman, İslam ahlakının temel taşlarından olan iki önemli kavramdır. Bu iki kavram birbirleriyle sıkı bir ilişki içerisindedir ve birbirini tamamlar niteliktedir.
El-Hayâ (Utanma, Hayâ Duygusu):
- El-Hayâ, kelime anlamı olarak utanma, sıkılma, çekinme gibi anlamlara gelir. İslam ahlakında ise, kişinin Allah'tan, insanlardan ve kendisinden kötü davranışlar sergilemekten utanması, nefsinin kötü arzularına karşı koyabilmesi ve iffetini koruyabilmesi anlamına gelir.
- Hayâ, imanın bir şubesi olarak kabul edilir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) hayânın imandan olduğunu belirtmiştir. Hayâ duygusu, kişiyi günahlardan uzak tutar, güzel ahlakı teşvik eder ve toplum içinde saygın bir birey olmasını sağlar.
- Hayâ sadece dış görünüşle ilgili bir durum değildir. Aynı zamanda içsel bir duygudur ve kişinin düşüncelerini, niyetlerini ve davranışlarını etkiler.
El-İman (İnanç):
- El-İman, Allah'a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe ve kadere inanmak anlamına gelir. İman, İslam'ın temelidir ve kişinin Allah'a teslimiyetini ifade eder.
- İman, sadece kalpte bir inanç olarak kalmaz, aynı zamanda davranışlara da yansır. Kişi, imanının gereği olarak Allah'ın emirlerine uyar, yasaklarından kaçınır ve güzel ahlakı benimser.
El-Hayâ ve El-İmanın İlişkisi:
- Hayâ ve iman arasında güçlü bir bağ vardır. İmanı olan bir kişi, Allah'tan utanır ve O'nun hoşnut olmayacağı davranışlardan kaçınır. Aynı şekilde, hayâ sahibi bir kişi de imanının gereği olarak güzel ahlakı benimser ve Allah'ın rızasını kazanmaya çalışır.
- Hayâ duygusu zayıfladığında, imanın da zayıflaması söz konusu olabilir. Çünkü hayâ, kişiyi günahlardan alıkoyan önemli bir engeldir. Bu engelin ortadan kalkması, kişinin günahlara daha kolay düşmesine ve imanının zayıflamasına neden olabilir.
- Bu nedenle, İslam ahlakında hayâ ve iman birbirini tamamlayan ve güçlendiren iki önemli unsur olarak kabul edilir. Müslümanlar, hem imanlarını güçlendirmeye hem de hayâ duygularını geliştirmeye özen göstermelidirler.